Çölyak hastalığının ismi Coeliac veya Celiac kelimesinden gelmektedir. Kökü Yunanca Koilliakos dur ve bu da “karın” manasına gelmektedir.
İsminden de anlaşılacağı üzere bir sindirim sistemi hastalığıdır.
Çölyak genetik bir hastalıktır ve herhangi bir yaş grubunda ortaya çıkabilir.
Bağırsaklarda sindirimi sağlayan tüysü yapılar vardır. Bunlara Villus denir. Buğday,arpa, yulaf gibi tahılların içinde yer alan bir protein (gluten) bu tüysü yapıları bozar, dolayısıyla sindirim sekteye uğrar. Daha da önemlisi, yenen yemeklerden besin alınamaz.
Hastanın karbonhidrat,yağ ve protein emilimi etkilenmiş ve bozulmuş olduğundan her birinin eksikliğine bağlı olarak bazı arazlar ortaya çıkabilir. Şişkinlik,gaz,eklem ağrıları, dışkıda anormallik, kansızlık gibi şikayetler olabilir.
Diğer bir çok hastalıkla benzer belirtiler gösterbildiğinden Çölyak, teşhisi en zor koyulan hastalıklardan biridir.
Bazı kan testleri yapılır ama teşhis için ince barsak biyopsisi kesin sonuç alınmasını sağlar.
Tedavi yöntemi glütensiz beslenmedir. Buğday, arpa, çavdardan yapılan un, bulgur, makarna, şehriye, börek, bisküvi gibi yiyecekler yasaktır. Mısır unu, patates unu kullanılabilir.Meyve, sebze, yumurta ve et yenmesinde sakınca bulunmamaktadır.
Türkiye’de 2015 yılı itibariyle çölyak raporu olan hasta sayısı 70 bin civarındadır ancak teşhis edilmeyenler olduğu düşünülürse bu rakam gerçek hasta adedini yansıtmamaktadır.
